Elk jaar rondom 4 maart worden speciale voorleesactiviteiten op diverse scholen in Suriname georganiseerd in het kader van de Nationale Voorleesdag of -week! Daarbij worden veelal bijzondere gasten en bekende Surinamers zoals politici, voorgangers, musici, sporters, mediapersoonlijkheden of populaire rolmodellen uit onze samenleving uitgenodigd om voor de kinderen voor te lezen. Helaas blijft deze voorleesactiviteit op de meeste scholen beperkt tot één dag per jaar!!!

Stichting Kinderboekenfestival adviseert dat wij kinderen het hele jaar voorlezen!

Voorlezen is heel belangrijk voor de taalverwerving en taalontwikkeling van kinderen. Zij leren hierbij namelijk veel nieuwe woorden en leren deze taal begrijpen door deze te koppelen aan een context. Daarnaast ontwikkelen kinderen tijdens het voorlezen fantasie, luistervaardigheden en helpt het hen om zich te leren concentreren. Maar door alleen een boek voor te lezen, bereiken wij deze doelen nog niet. We willen namelijk dat het kind actief betrokken is en misschien zelf ook mee gaat doen. Dit kan al op zeer jonge leeftijd. Door middel van interactief voorlezen raken kinderen meer betrokken en krijgen zij zelf een rol in de activiteit, waardoor ze worden gemotiveerd om actief mee te doen. Hierdoor gaat de taal een veel grotere rol spelen bij het kind zelf. Daarnaast sluiten de activiteiten beter aan op de behoeften en voorkeuren van het kind.

Een goede manier van interactief voorlezen is om te praten over het boek. De leerkracht bekijkt met de kinderen eerst de voorkant en achterkant van het boek en vraagt: ‘Wat is hier allemaal te zien?’ Misschien kan de leerkracht ook proberen om samen te voorspellen waar het boek over gaat. Tijdens het lezen stopt de leerkracht bij moeilijke woorden of na een langer stuk tekst. Hier worden dan vragen over gesteld. Men moet telkens naar de plaatjes wijzen, zodat kinderen de moeilijke woorden kunnen koppelen aan een beeld.

Interactief voorlezen is dus een uitstekende manier om kinderen actief te betrekken bij een voorleesverhaal. Bij interactief voorlezen gebruiken we alle elementen van het boek. Deze vorm van voorlezen laat het kind actief deel-nemen aan de leeservaring. Interactief voorlezen houdt in een gesprek vooraf, tijdens het lezen en achteraf. De kaft en de titel openen het verhaal. Vooraf kan er besproken worden wat er allemaal zichtbaar is op de kaft en waar het verhaal over kan gaan aan de hand van de titel. Het voorlezen van een boek begint dus niet pas wanneer het boek is opengeslagen en men bij de eerste bladzijde begint te lezen. Ook eindigt het boek niet wanneer het boek wordt dichtgeslagen.

Doelen

Interactief voorlezen wordt ingezet in kleine groepen om te werken aan doelen zoals

• het vergroten van de woordenschat;
• het inzicht in zinsbouw;
• verhaalbegrip;
• de communicatievaardigheid en boekoriëntatie.

Afhankelijk van de inhoud of vorm van de tekst kunnen ook andere tussendoelen van de beginnende geletterdheid of van andere vakgebieden aan bod komen. Voor de effectiviteit van het interactief voorlezen is een frequentie van drie keren per week belangrijk. Ook herhaald voorlezen van dezelfde tekst werkt bevorderend.

Kenmerken

Kenmerkend voor het interactief voorlezen is de interactie tussen voorlezer en leerlingen voorafgaand, tijdens en na het voorlezen van de tekst:

• Voorafgaand aan het voorlezen: de leerkracht stelt vragen in het kader van boekoriëntatie of verhaalbegrip, zoals wijzend op de voorkant: ”Waar denk je dat het verhaal over gaat?”.
• Tijdens het voorlezen: de leerkracht stelt bijvoorbeeld voorspellende vragen, zoals “Hoe zou hij zich voelen?”, “Hoe zal hij het oplossen?”, “Wat is er nu aan de hand?”. Daarnaast kan worden ingegaan op de relatie tussen de tekst en de illustraties of op de betekenis van onbekende woorden.
• Na het voorlezen: de leerlingen praten met elkaar en de leerkracht over de inhoud van het boek, de personages, thematiek, verhaalopbouw, enzovoort.

Interactief voorlezen kan ook worden ingezet in hogere groepen bij moeilijkere teksten ter ondersteuning van het begrijpend en/of voortgezet technisch lezen.

Voorlezen is belangrijk voor de taalontwikkeling van leerlingen. Daarnaast levert het een positieve bijdrage aan het stimuleren van leesplezier.

Tijdens het lezen wordt het verhaal regelmatig onderbroken om samen te praten over de illustraties en gebeurtenissen in het boek en de belevingen van het kind. De voorlezer kan vragen stellen aan het kind, maar hij kan ook ingaan op de spontane reacties van het kind. Wellicht roept een gebeurtenis in het boek een ervaring of emotie bij kinderen op, waar zij graag over willen vertellen. Na het lezen van de laatste pagina volgt er weer een gesprek. Ditmaal betreft het meer een samenvatting van het gelezen verhaal en kan er besproken worden of de eerder gemaakte voorspellingen juist waren. Om de leesbeleving van kinderen te vergroten is dus meer nodig dan enkel het stellen van vragen. Het actief luisteren, samen nadenken, herkennen en praten maakt de leeservaring zo leuk. Het interactieve element vooraf, tijdens en achteraf, is uitnodigend voor het kind om te reageren op het verhaal. Het kind betrekken bij het lezen stimuleert de (mondelinge) taalvaardigheden. Interactief voorlezen is een leuke manier om de taalontwikkeling te stimuleren. Deze vorm van voorlezen is een spel in de communicatie om de luistervaardigheid, woordenschat, zinsontwikkeling en het tekstbegrip te vergroten.

Spel is een heel fijn middel voor kinderen om taal te gebruiken. Ter ondersteuning kan men bijvoorbeeld handpoppen of kleine poppetjes gebruiken.

Men kan de handpop gebruiken om te praten over het boek of men kan het verhaal uitspelen met de poppetjes. Na afloop kan men het boek en de voorwerpen bij het boek een weekje laten staan, zodat een kind hier zelf mee kan spelen. Men kan ook samen een sketch in elkaar zetten of een stukje toneel spelen. Gebruik hierbij veel taal door alles te benoemen wat er gedaan wordt. Ook spelletjes kunnen worden gebruikt om taal te oefenen, bijvoorbeeld een spelletje dierenlotto of een memoriespel na het voorlezen van een boek over dieren. Let wel op dat de kinderen de illustraties van het spel benoemen! Houdt een kind van zingen, zoek of maak dan een liedje over het thema van het boek. Is een kind creatief, maak dan samen een tekening of knutselwerkje of versje na het voorlezen van het boek. Naast deze suggesties kan men ook een woordveld of een poster met de kinderen maken. Vooral oudere kinderen vinden dit fijn.

Paramaribo, maart 2021
Kindereducatiecentrum van Stichting KBF